ABD TÜRKİYE’Yİ SERT UYARMIŞ!

İngiliz Financial Times Gazetesi ABD’ni Türkiye’yi sertçe uyardığını yazdı. Gazete bu haberi “Washington, Türkiye’yi, Moskova’nın savaş makinesi için hayati önem taşıyan ABD ordusuyla bağlantılı donanımın Rusya’ya ihracatını kesmemesi durumunda bunun “sonuçları” olacağı konusunda uyardı.” şeklinde sütunlarına taşıdı.

Haberde ayrıca “Türkiye Ticaret Bakanlığı, ABD’nin iddiaları hakkında yorum yapmaktan kaçındı.” denildi.

Söz konusu haberin bir blümü şöyle;

Washington, Türkiye’yi, Moskova’nın savaş makinesi için hayati önem taşıyan ABD ordusuyla bağlantılı donanımın Rusya’ya ihracatını kesmemesi durumunda bunun “sonuçları” olacağı konusunda uyardı.

ABD’nin hassas teknolojileri Amerika’nın düşmanlarının elinden uzak tutma çabalarına liderlik eden ticaret bakan yardımcısı Matthew Axelrod, yasadışı ticareti durdurma çabalarının bir parçası olarak kısa süre önce Ankara ve İstanbul’da Türk yetkililer ve yöneticilerle bir araya geldi. Üst düzey bir ticaret bakanlığı yetkilisine göre mesajı, Türkiye’nin Moskova’nın Ukrayna’daki savaşı için çok önemli olan Amerikan menşeli çip ve diğer parçaların ticaretini engellemek için daha fazla çalışması gerektiğiydi.

Axelrod, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “ABD teknolojisinin Rusya’ya yasadışı akışını durdurmamıza yardım etmesi için Türkiye’ye ihtiyacımız var” dedi. “Türk makamları ve sanayisi tarafından ilerlemeyi ve hızlı bir şekilde görmemiz gerekiyor, aksi takdirde ihracat kontrollerimizden kaçanlara yaptırım uygulamaktan başka seçeneğimiz olmayacak” dedi.

Washington’un uyarısı, Türkiye’nin Rusya ile güçlü ticari bağlarını sürdürme kararının iki NATO müttefiki arasındaki ilişkileri nasıl zedelediğinin en son işaretidir. ABD, AB ve diğer batılı ortaklar, 2022’de Ukrayna’yı tam ölçekli işgalini başlatmasından bu yana Rusya’ya kapsamlı yaptırımlar uyguladı, ancak Türkiye, savaşın patlak vermesinden bu yana kısıtlamalardan kaçındı ve ülkeyle ticareti artırdı.

ABD, Türkiye’nin, işlemciler, hafıza kartları ve amplifikatörler de dahil olmak üzere Batı yapımı elektronik cihazların ihracat kontrollerine aykırı olarak Rus füzelerine ve insansız hava araçlarına gittiği kilit bir merkez haline gelmesinden özellikle endişe duyuyor. Takım tezgahları bir diğer önemli endişe alanıdır.

ABD Hazine Bakanlığı Terörizm ve Mali İstihbarattan Sorumlu Müsteşarı Brian Nelson, geçen yılın sonlarında ülkeye yaptığı ziyarette Türkiye’nin askeri bağlantılı mal ticaretinden duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi.

ABD, AB, İngiltere ve Japonya, müttefiklerin Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı için yüksek bir öncelik olarak gördükleri askeri uygulamalara sahip yaklaşık 50 sivil ürün kategorisinin ticaretini hedeflemek için bir araya geldi. Ticaret bakanlığı yetkilisine göre Türkiye, Rusya’ya gönderilen yüksek öncelikli, ABD menşeli malların Çin’den sonra dünyanın en büyük ikinci kaynağı.

Yetkili, Axelrod’un Türk hükümetine bu ticaretin “acil bir sorun” olduğunu söylediğini ve Ankara’yı “ABD kontrolündeki ürünlerin Rusya’ya aktarılmasına ilişkin bir yasağı kabul etmeye ve uygulamaya” çağırdığını söyledi. Moskova’nın ABD parçalarına erişmek için “Türkiye’nin ticaret politikasından yararlanmaya çalıştığını” da sözlerine ekledi.

Ticaret Bakanlığı, bu ticaret üzerinden 18 Türk şirketini “kuruluşlar listesine” ekledi; bu, Amerikan şirketlerinin bu gruplara hassas parçalar satmak için nadir lisanslar almasını gerektiriyor. Ticaret yetkilisi, “ilerleme olmadıkça ve ilerleme olana kadar bundan daha fazlasını görmeyi bekleyebilirsiniz” dedi.

Hazine Bakanlığı, Rusya’nın askeri-sanayi kompleksine tedarik sağladığı iddiasıyla çok sayıda Türk şirketine ayrı ayrı yaptırım uyguladı.

Türkiye Ticaret Bakanlığı, ABD’nin iddiaları hakkında yorum yapmaktan kaçındı.

Türkiye’nin Rusya’ya veya Azerbaycan ve Kazakistan gibi Moskova’nın şüpheli aracılarına gönderdiği yüksek öncelikli askeri bağlantılı malların ihracatı, savaşın başlamasından bu yana patlama yaşadı. FT’nin Türk gümrük verilerine dayanarak yaptığı hesaplamalara göre, bu yılın ilk altı ayında 85 milyon dolar kaydederek 2022’nin aynı dönemindeki 27 milyon doların oldukça üzerinde gerçekleşti.

Bu akışların büyük bir kısmı, kaybolan ve iddia edilen varış yerlerinin pazarlarına asla girmeyen malların “hayalet ticaretinin” bir parçası olabilir. Türkiye’nin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan’a hassas mal ihracatındaki büyük artış, bu ülkelerde bildirilen bu tür malların ithalatında bir artışa yol açmadı.

Yine de, Türkiye’nin askeri bağlantılı mal ihracatı, 2023’te belirlenen yüksek seviyelerden bir miktar gevşemiş görünüyor. ABD Hazinesi, bu düşüşü, Başkan Joe Biden yönetiminin, yaptırım uygulanan bir Rus kuruluşuyla işlem yapan herhangi bir yabancı finans şirketine, doğrudan Rusya’nın askeri-sanayi üssüyle çalışıyormuş gibi muamele etmesine izin veren bir yürütme emrine bağladı.

Ticaret yetkilisine göre, sertleşen tutum, Rusya’nın Türkiye’den ABD menşeli malları ithal etmek için ödemesi gereken maliyetleri de keskin bir şekilde artırdı. Ekledi: “Son zamanlarda bazı ilerlemeler oldu. . . . Ama bu yeterli değil, çünkü hala çok yüksek.”